Ο Απόλλωνας γεννήθηκε εδώ

Πέντε χιλιόμετρα βόρεια του Ορχομενού και δυο περίπου χιλ. βόρεια από το χωριό Διόνυσο, στη θέση Πολυγύρα, βρίσκεται ο χαμόλοφος της αρχαίας Τεγύρας.

Ο χαμόλοφος, στα πόδια του βουνού Χλωμού, προχωρούσε σαν μικρή Χερσόνησο στη λίμνη Κωπαϊδα και που στην αρχαιότητα τον ονόμαζαν Δήλο.

Πιστεύεται πως σε αυτή την περιοχή ήταν η Τεγύρα με το φημισμένο μαντείο του θεού Απόλλωνα, το ναό του με τις δυο πηγές πίσω του, οι οποίες υπάρχουν και σήμερα.

Επισκεπτόμενος κανείς σήμερα την περιοχή βρίσκει μερικούς λίθους που πρέπει να προέρχονται από το ναό του θεού Απόλλωνα, του Τεγυραία.
Κατά μια εκδοχή εδώ γεννήθηκε ο Απόλλωνας.

Αφού η Λητώ έμεινε έγκυος από το Δία, γύριζε από τόπο σε τόπο να γεννήσει, μα καμιά χώρα δε τη δεχόταν φοβούμενη την οργή της Ήρας.

Αφού πέρασε πολλά μέρη κατέληξε στο βουνό Πτώο, ανατολικά της Κωπαΐδας.

Εκεί όμως τρόμαξε από ένα αγριογούρουνο που πετάχτηκε στο δρόμο της και αμαγκάστηκε να φύγει. Πέρασε βόρεια της λίμνης και κατέληξε στην Τεγύρα.

Εδώ ανάμεσα στις δυο πηγές, Ελαία και Φοίνικα, σε αυτό τον απόμερο τόπο, είδε το φως για πρώτη φοπρά ο θεός της αρμονίας, της γαλήνης και της πνευματικής διαύγειας , ο Απόλλωνας. Κατα τον Πλούταρχο λέγεται και Τεγυραίος Απόλλωνας.
Στο λόφο, τον ονομαζόμενο Δήλο, λειτουργούσε αξιόλογο μαντείο μέχρι τα χρόνια των Μηδικών πολέμων και του Πελοποννησιακού πολέμου και μόνο ύστερα απ' αυτούς έμεινε άφωνο.

Όπως γράφει ο Πλούταρχος, ενώ το μαντείο των Δελφών πανικοβλήθηκε στους περσικούς πολέμους και συμβούλεψε τους Αθηναίους να εγκαταλείψουν τα υπάρχοντά τους και την πόλη τους και να φύγουν, αντίθετα το Τεγυραίο μαντείο έδωσε χρησμό υπέρ των Ελλήνων. Κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο (πάντα κατά τον Πλούταρχο) το Τεγυραίο μαντείο αποδείχτηκε ανώτερο του Δελφικού.
http://viotikoskosmos.wikidot.com/tegira